Transgraniczna ochrona Tatr. Nowy projekt dla unikalnych gatunków

Muzeum Tatrzańskie w Zakopanem rusza z nowym, dwuletnim projektem „Chronimy Wspólne Endemity (SPEN)”, którego celem jest ochrona najbardziej charakterystycznych mieszkańców Tatr – kozicy tatrzańskiej i świstaka tatrzańskiego. Inicjatywa łączy ekspertów z Polski i Słowacji, a jej budżet wynosi niemal 880 tys. euro, finansowanych w ramach programu Interreg Polska-Słowacja 2021–2027.

W projekcie uczestniczy pięć kluczowych instytucji: Politechnika w Zwoleniu (partner główny), Polski i Słowacki Tatrzański Park Narodowy, Park Narodowy Niżne Tatry w Bańskiej Bystrzycy oraz Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego.

Głównym zadaniem SPEN jest wzmocnienie współpracy transgranicznej parków narodowych oraz ochrona tatrzańskiej bioróżnorodności z pomocą nowoczesnych technologii i badań. Projekt obejmuje m.in. inwentaryzację genetyczną populacji, ocenę stanu zdrowia zwierząt oraz monitorowanie ich łączności.

Do najważniejszych działań należą:

• tworzenie wspólnych biobanków dla zachowania próbek biologicznych,
• wdrożenie jednolitego systemu monitoringu i udostępniania danych,
• prowadzenie badań genetycznych i zdrowotnych populacji,
• działania edukacyjne skierowane zarówno do specjalistów, jak i szerokiej publiczności.

Dzięki SPEN naukowcy poznają skalę erozji genetycznej długo izolowanych populacji kozic i świstaków oraz ocenią ryzyko krzyżowania się z alpejskimi podgatunkami – to kluczowe dla przetrwania tych unikatowych gatunków. Wyniki badań zostaną wykorzystane w transgranicznym programie ochrony kozicy i świstaka.

Projekt potrwa do 30 września 2027 roku i obejmie liczne wydarzenia edukacyjne, w tym warsztaty, seminaria oraz realizację filmu dokumentalnego, ukazującego znaczenie ochrony bioróżnorodności Tatr – wspólnego dziedzictwa Polski i Słowacji.